مراسم طشت گذاری

در مراسم طشت گذاری، طشت ها را در جایی آماده می نمودند. دسته سینه زنها و زنجیر زنان به محلی که طشت های محله در آنجا بود می رفتند و آنها که حامل طشت ها بودند آنها را بر دوش گرفته و جلوی دسته حرکت می کردند و زمانی که به مسجد می رسیدند، آنها در محل مخصوص خود که معمولاً طاقچه بزرگ یا سقف ضربی بود می گذاشتند و پر از آب می کردند. طشتهایی که در این مراسم مورد استفاده قرار می‌ گیرند، گرد، از جنس برنز و یا مس است؛ قرائت فاتحه کنار طشت صورت می گرفت که تشریفات خاصی داشت. این سنت امروز معمول است.

محل قرار گرفتن طشت در مساجد شهر اردبیل، جایگاهی ویژه است . برخی از مورخان بر این باورند که احداث جایگاه طشت در مساجد اردبیل بعد از روی کار آمدن حکومت صفویه انجام شده است؛ محل قرار گرفتن طشت در مساجد شهر اردبیل نیز جایگاهی خاص بوده و سکوهایی که برای این منظور مورد استفاده قرار می‌ گیرد، یکی از ویژگیهای معماری مساجد این منطقه است.

جایگاه مخصوص طشت در یکی از اضلاع دیوار مساجد به صورت "طاق ‌نما" ایجاد می ‌شود و در طول سال طشتها روی این سکوها قرار دارند؛ در مواردی نیز ممکن است طشتها از قبل در خانه ای که صاحب آن نذر کرده، قرار داشته باشد که در این صورت نیز دسته های عزادار به آن خانه مراجعه کرده و پس از انجام عزاداری، طشتها را برداشته و به طرف مکان برگزاری مراسم می برند.

قدیمی ‌ترین تشت موجود در مساجد اردبیل متعلق به مسجد "بازار چاقوسازان" است که قدمت آن به عصر "شاه عباس اول" باز می ‌گردد؛ در داخل و لبه این تشت، نقش و نگار گیاه و ماهی حک شده و در لبه آن نیز عبارت و تاریخ "وقف نمود به حضرت عباس ۱۰۳۸" نقش بسته است.